آزمون‌های غیرمخرب (روش فراصوتی)

ابراهیم حشمت‌دهکردی

ـ فارغ‌التحصیل رشته مهندسی متالورژی
دانشگاه صنعتی شریف، سال 1353
ـ سه سال سابقه فعالیت علمی پژوهشی در زمینه تکنولوژی هسته‌ای، جوشکاری با پرتوالکترونی و آزمایش‌‌های غیرمخرب فراصوتی به روش غوطه‌وری در مراکز اتمی فرانسه، (1358- 1355)
ـ کـارشناسی ارشــد و دکتـرا از دانشگـاه پیروماری‌کوری فرانسه (1361)
ـ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی ایران از سال 1361
ـ یکسال فعالیت در مراکز اتمی آرژانتین در زمینه‌های تکنولوژی هسته‌ای، تردی هیدروژني، ریخته‌گری و آهنگری تجهیزات نیروگاهی (1368-1367)
ـ مدرس دانشگاه صنعتی اصفهان ـ دانشکده مواد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، مالک اشتر، دانشگاه صنعت نفت و علمی کاربردی علامه شهرکرد در زمینه خوردگی فلزات، جوشکـاری، آزمایش هـای غیرمخـرب، ریخته‌گری از سال 1369 تاکنون
ـ مدرس تأیید شده شرکت کوانتوم انگلستان در ایران از سال 1373 لغایت 1383 در زمینه NDT
ـ سطح III آزمایش‌هـای غیرمخـرب طبق استانداردهای ISO و ASNT به ترتیب از سالهای 1379 و 1383 تاکنون
ـ مدرس آزمایش‌های غیرمخرب در کشور و نظام مهندسی ساختمان در زمینه جوشکاری از سال 1383
ـ رئیس انجمن خوردگی و نائب رئیس انجمن جوشکاری و آزمایش‌های غیرمخرب ایران به ترتیب از سال‌های 1389 و 1386 تاکنون
ـ دبیر مصوب تأیید استانداردهای ملی موسسه استاندارد و تحقیقات ملی در زمینه جوشکاری و آزمایش‌های غیرمخرب (کمیته فلز شناسی) از سال 1388 تاكنون
 
مقدمه مؤلف:
امروزه استفاده از آزمون‌‌های غیرمخرب (NDT) در اطمینان از کارآئی سازه‌‌ها، تجهیزات، خطوط لوله، مخازن تحت فشار، پل‌‌ها، خطوط ریلی، صنایع هوا فضا، نیروگا‌‌های تولید انرژی، حرارتی، هسته‌‌ای، صنایع دریایی، مجتمع‌‌های پالایشگاهی و پتروشیمیایی، ساختمان‌‌سازی و وسایل تفریحی نهادینه گردیده است.
در قرن گذشته حداقل ضخامت‌‌هایی که تحمل تنش‌های اعمالی را در سازه‌‌ها برآورده می‌‌کرد محاسبات اولیه‌ای بود که توسط مهندسین طراح انجام می‌‌گرفت. از آنجاکه بدون توجه به علم NDT چنین محاسباتی همیشه نتایج صحیحی را به‌‌همراه نداشت، لذا طراحان بمنظور افزایش استحکام و عمر سازه از ضخامت اضافی استفاده می‌‌کردند. خوشبختانه با توجه به پیشرفت علم آزمایش‌‌های غیرمخرب در جوامع صنعتی از یکطرف و قیمت گزاف تولید آلیاژهای صنعتی و کاهش تدریجی عیار معادن، همه کارشناسان صنعتی و طراحان را بر آن داشت تا از انتخاب ضخامت‌‌های بیش از حد پرهیز کرده و براساس مکانیک شکست و ارزیابی بحرانی مهندسی  (Engineering Critical Assessment)و به کمک آزمایش‌‌های غیرمخرب به ایده مناسب بودن تجهیز برای سرویس ((Fitness for Service بسنده کنند.
با نگاهی کوتاه به وزن محصولات کارخانه‌‌های تولیدی خودروسازی در چند دهه روند این موضوع کاملاً قابل فهم می‌‌باشد. در زمان‌‌های جنگ‌‌های جهانی اول و  دوم هر ارابه‌‌ای که می‌‌شکست مشکل را با اضافه ضخامت جبران می‌‌کردند ولی امروزه با توسعه علم NDT در جهان و بخصوص کشور جمهوری اسلامی ایران که یکی از قطب‌‌های اقتصادی منطقه و جهان می‌‌باشد شایسته است فراگیری علم NDT و کاربرد آن در کشور توسعه یابد و با بهره‌‌مندی از آن و بکمک معیار FFS, ECA و علم مکانیک شکست بتوان اولاً به صحت و کارآئی تجهیزات در مراحل طراحی، ساخت و بهره‌‌برداری پی برد، ثانیاً در زمان  بهره‌‌برداری، هر تجهیزی می‌‌تواند با پدیده‌‌هایی نظیر خستگی، خزش، سایش، خوردگی و غیره روبرو شود که سازه تحمل آن را نداشته باشد و شکست‌‌های غیرمنتظره و از دست رفتن جان انسان‌‌های بی‌‌گناه را به‌‌همراه داشته باشد. لذا فرهنگ بازرسی حین بهره‌‌برداری جای خود را در کشور باز کند.
در عصر حاضر که علم ارتباطات بیش از گذشته در جهان پیشرفت شایانی کرده است، فرصتی است تا نسل جدید جوامع بشری بتوانند کمبودهای فنی، مهندسی را برطرف نموده و جامعه‌‌ای ایمن و در تناسب شأن و منزلت ملی با توجه به سوابق تاریخی تمدنی خود ایجاد کنند. کشور جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به قدمت و منزلت خود لازمست با تربیت نسل حاضر و آتی در راستای بهبود جایگاه صنعتی کشور در این راستا تلاش وافر نماید.
کتاب پیش‌‌رو که فراگیری یکی از روش‌‌های بسیار مهم آزمون‌‌های غیرمخرب بصورت حجمی را بیان می‌‌کند از اولین کتاب‌‌های موجود به زبان فارسی می‌‌باشد. نویسنده با توجه به گذراندن دوره‌‌های آموزشی در مراکز اتمی کشورهای پیشرفته و همچنین دوره‌‌های آزمایش‌‌های غیرمخرب در آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی و سایر انجمن‌‌های بین‌‌المللی و ملی نظیر انجمن جوشکاری و آزمایش‌‌های غیرمخرب و انجمن خوردگی ایران و کمپانی‌‌های خارجی این اثر را از کتاب‌‌های آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی ترجمه و تألیف نموده است.
نظر به اینکه در فرآیند تدوین این اثر توسعه علم NDT و ابداع روش‌‌های نوین (Innovations) متوقف نگردیده و در حال پیشرفت و ابداع روش‌‌های جدیدی می‌‌باشد نویسنده در فصل 9 گذر کوتاهی به روش‌‌های جدید نظیر MFL , MMM, EMAT, T.O.F.D, Phased Arrays,G.W. Ultrasonic داشته است تا جوانان فرهیخته کشور بتوانند با دسترسی‌‌های موجود و توسعه شبکه‌‌های اطلاعاتی نیازهای فنی و مهندسی خود و جوامعی که در آن کار می‌‌کنند را برطرف سازند. آزمایش‌‌های فراصوتی یکی از آزمون‌‌های غیرمخرب ایمن، پاک و بدون هیچ گونه اثرات سوء زیست محیطی و یا غیره می‌‌باشد. از اینرو استفاده از آن در هر کارگاه و دفتری در هر ساعتی از روز در حضور همکاران بلامانع می‌‌باشد، ضمن اینکه یک روش کنترل حجمی می‌‌باشد و محدودیت‌‌های روش رادیوگرافی از منظر پرتوگیری و ملاحظات حفاظت در برابر پرتوهای یون‌‌ساز را  ندارد.
مطالعه این اثر را به دانشجویان رشته‌‌های بازرسی، جوشکاری، خوردگی، متالورژی، مکانیک، ساختمان، فیزیک و غیره توصیه می‌‌نمایم.
در پایان از همکاران، جناب آقایان مهندسین محمد رضا اعرفی، مجید خائفی، کیومرث کرباسیون، محمدرضا روحانی و سایر همکاران بازرسی شرکت متصا که قسمت‌‌هایی از متون را بازخوانی کرده‌‌اند تشکر می‌‌نمایم. از جناب آقای مهندس رستخواه معاونت محترم نظام ایمنی هسته‌‌ای کشور، جناب آقای مهندس عبدالوهاب ادب آوازه ریاست محترم انجمن جوشکاری و آزمایش‌‌های غیرمخرب و جناب آقای مهندس محمدرضا خاتم‌‌سازان که در راستای توسعه فرهنگ بازرسی و آموزش‌‌های NDT در کشور تلاش فراوان بعمل می‌‌آورند تشکر می‌‌نمایم و همچنین از آقای مهندس رضا ایمانیان نجف‌‌آبادی دبیر کمیته استاندارد سیستم‌‌های کیفیت که در تهیه مدارک و شکل‌‌ها اینجانب را یاری نمودند همچنین از آقای حجت عباسیان از پرسنل انجمن‌‌خوردگی ایران در راستای طراحی روی جلد، بازسازی و چیدمان شکل‌‌ها و تنظیم متون قدردانی به عمل می‌‌آید.
در پایان از کادر انتشارات ارکان دانش اصفهان که تمامی تلاش خود را در جهت بهبود کیفیت و چاپ و انتشار کتاب به عمل آوردند، جناب آقای مهندس محمد ترابیان مدیریت محترم انتشارات و سرکار خانم‌‌ها نسرین مختاری مدیر داخلی انتشارات به خاطر بازبینی نهایی کتاب و نظارت درکلیه مراحل و خانم سمیه جعفریان به خاطر تایپ و صفحه‌‌آرایی تشکر می‌‌نمایم.
ضمن سپاس از خداوند بزرگ که اینجانب را در انتشار این اثر موفق گردانید توفیق خوانندگان را از درگاه او آرزومندم.
با احترام
ابراهیم ‌‌حشمت‌‌دهکردی
 
به نام خدا
کتاب آزمایش فراصوتی به زبانی ساده، روان، خوب و کامل نوشته شده است. مطالعه این کتاب به همراه تمرین‌‌های عملی در کلاس‌‌های آموزش تخصصی، بسیار اثربخش خواهد بود و چه بسا آموزش‌‌پذیران این رشته تخصصی (به ویژه در دوره‌‌های آموزش تخصصی خود مولف) بتوانند بر اساس آموخته‌‌هایشان در محیط خود تغییراتی ایجاد کنند که زندگی را برای خود و دیگران آسوده‌‌تر و ایمن‌‌تر سازند.
به همه کسانی که قصد دارند در این زمینه در بخش‌‌های صنعتی (دولتی و خصوصی) کار کنند یا آنهائی‌‌ که قرار است به تحصیلات تکمیلی ادامه دهند و در دانشگاه‌‌ها و محافل علمی کشور مشغول به کار شوند، مطالعه این کتاب توصیه می‌‌شود.
عبدالوهاب ادب آوازه
رئیس انجمن جوشکاری و آزمایش‌‌های غیرمخرب ایران
 
پیشگفتار
امواج فراصوتی یا التراسونیک به امواجی اطلاق می‌‌گردد که از فرکانسی بالاتر از حد شنوائی انسان برخوردار هستند (kHz 20). اولین بار امواج فراصوتی توسط گالتون در سال 1883 کشف گردید و سپس به سرعت علم امواج فراصوتی گسترش یافت به گونه‌‌ای که از امواج فراصوتی در سیستم‌‌های رادار هواپیماهای جنگ‌‌های اول و دوم جهانی بهره وافر حاصل گردید.
روش فراصوتی اولین بار توسط سوکولف در سال 1929 بکار گرفته شد و از مقایسه اختلاف افت شدت صوت در نقاطی از قطعه که عیوب وجود داشت در مقایسه با نقاط سالم برای ارزیابی قطعات استفاده شد. سپس در سال 1942 توسط فایرستون برای تشخیص محل کشتی‌‌های غرق شده و تعیین عمق آب و ارزیابی مواد بکار گرفته شد.
با شناخت روزافزون امواج فراصوتی، از سال 1945 زمینه بکارگیری این امواج در آزمایش‌‌های غیرمخرب و تشخیص عیوب در داخل مواد فلزی و غیرفلزی گسترش یافت. نحوه تولید امواج گوناگون با استفاده از مواد پیزوالکتریک منجر به تولید امواج طولی، عرضی، سطحی و بشقابی گردید. در سالهای اخیر، آزمایش فراصوتی یکی از کارآمدترین روشهای کنترل حجمی قطعات فلزی و غیرفلزی قلمداد می‌‌گردد. این کارآئی با طراحی و ساخت دستگاههای D-Scan و A, B, C فراهم گردید. پژوهش، تحقیق و توسعه همچون سایر علوم در این رشته علمی نیز روز به روز افزون‌‌تر می‌‌گردد، بطوریکه در دهه گذشته بحث استفاده از پرابهای آرایه‌‌ای، سیستمهای آرایه فازی سیستم‌‌های فراصوتی اتوماتیک (AUT) امواج هدایت شده (Guided Waves) T.O.F.D, پرابهای لیزری و غیره منجر به تولید ابزارهای توانمندی جهت بازرسی قطعات به صورت دستی، نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک شده است. مجموعه حاضر می‌‌تواند حداقل نیاز اطلاعاتی افراد علاقمند به آزمایشهای غیرمخرب به ویژه در روش آزمایش فراصوتی را تأمین و مطالعه آن را به علاقمندان رشته مهندسی متالورژی، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، فیزیک و سایر علوم مرتبط توصیه می‌‌نماید.
علاقمندان به اخذ گواهینامه‌‌های ASNT و ISO در سطوح I, II, III را به مطالعه این اثر توصیه می‌‌نماید. به منظور تهیه این مجموعه از مراجع مختلفی نظیر ASNT , ISO در زمینه تابش فراصوتی و استانداردهای مرجع بهره فراوانی گرفته شده است.
در فصل یک این مجموعه ابتدا به تعاریف NDT و اهمیت آن و روشهای متداول آن در صنعت پرداخته شده است. از سوئی دیگر روشهای تولید مصنوعات فلزی اعم از ریخته‌‌گری، آهنگری، نوردکاری، جوشکاری روزن‌‌رانی، متالورژی پودر و حدیده‌‌کاری پرداخته شده است و عیوب مرتبط با هر روش توضیح داده شده است.
در فصل دوم واژه‌‌ها، اصول بنیادی و خواص فیزیکی امواج فراصوتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به نحوه انتشار امواج فراصوتی، آمپلی تود، طول موج، فرکانس، سرعت، امپدانس صوتی و گذشته از این رفتار امواج فراصوتی، انتقال انرژی از محیطی به محیط دیگر، نحوه تولید امواج و از دست رفتن انرژی موج توسط پدیده‌‌های جذب، گسترش و میرائی و خواص پبزوالکتریک مواد مورد مطالعه قرار گرفته است.
در فصل سوم، از یک طرف به تکنیک‌‌های آزمایش و محدودیت آنها پرداخته شده است از سوی دیگر متدهای آزمایش، سنسورها و محدودیت‌‌های هر متد فراصوتی در این فصل آورده شده است.
در فصل چهارم، تجهیزات و لوازم جنبی آزمایش فراصوتی، مشخصات فنی و سیستم‌‌های کنترلی، نمایشگر سیگنال و نحوه ثبت نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
در فصل پنجم، سیستم واسنجی و آزمایش، اعم از بلوک‌‌های واسنجی، خطی بودن محورهای افقی و عمودی، نحوه کالیبراسیون دستگاه با پرابهای نرمال و برشی، نحوه ساخت منحنی‌‌های DAC و DGS مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
فصل ششم کاربردهای مخصوص آزمایش فراصوتی برای بازرسی قطعات ریخته‌‌گری، جوشکاری شده و آهنگری شده فولادهای آستنیتی و مواد غیرفلزی را مورد مطالعه قرارمی‌‌دهد. بدنبال آن فصل هفتم به کدها، استانداردها و دستورالعملهای ویژه مربوط به آزمایش التراسونیک، کدهای API , ASME , IIW و به استانداردهای مربوط به آزمایش UT نظیر BSI , JIS , DIN , ASTM EN, و غیره می‌‌پردازد. فصل هشتم به ثبت و ارزیابی نتایج آزمایش می‌‌پردازد. در این فصل نشانگرهای غیرمرتبط و عیوب مرتبط مورد ارزیابی قرار می‌‌گیرد. همچنین مشخص می‌‌نماید که چه اطلاعاتی را باید ثبت نمود و چگونه گزارش‌‌نویسی انجام گیرد.
در فصل نهم تکنیکهای خاص آزمایش فراصوتی، مسائل خاص بازرسی و تکنیک‌‌های ویژه نوین مورد بررسی قرار گرفته است، همچنین به روشهای نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک آزمایش فراصـوتی و تکنیک‌‌هـای خاص پردازش اطلاعـات نظیر آرایه‌هـای فازی,T.O.F.D, امواج هدایت شده  AUTو بالاخره در فصل دهم یک سری از تمرینات ASNT بمنظور آشنایی شرکت‌‌کنندگان در دوره‌‌های ASNT در سطح III آورده شده است.
با آرزوی توفیق
ابراهیم حشمت‌‌دهکردی

مقدمه 
پیشگفتار 
 
فصل اول: مقدمه 
1) دانش عمومی
1-1) کنترل کیفیت
1-1-1) آزمایش‌‌های مخرب
1-1-2) آزمایش‌‌های غیرمخرب
2) فرآیندهای ساخت
1-2) فرآیندهای ریخته‌‌گری
1-2-1) ریخته‌‌گری در قالب ماسه‌‌ای
1-2-2) ریخته‌‌گری با استفاده از قالب دائمی
1-2-3) ریخته‌‌گری گریز از مرکز
1-2-4) ریخته‌‌گری دقیق
1-2-5) ریخته‌‌گری در قالب پوسته‌‌ای
3) جوشکاری
1-3) فرآیندهای جوشکاری
1-3-1) تقسیم بندی روش‌‌های جوشکاری
1-3-2) موقعیت‌‌های جوشکاری
1-3-3) جوشکاری قوس الکترود دستی
1-3-4) پوشش الکترودها
1-3-5) نرخ یا میزان ذوب الکترود
1-3-6) عیوب و مشکلات
1-3-7) فرآیند جوشکاری سرباره الکتریکی
1-3-8) جوشکاری قوسی زیرپودری
1-3-9) فرآیند جوشکاری زائده‌‌ای
1-3-10) فرآیندهای جوشکاری مقاومتی
1-3-11) جوشکاری قوسی فلزی در پناه گاز و جوشکاری با الکترود مغزدار
1-3-12) جوشکاری قوسی با الکترود تنگستن تحت گاز خنثی (GTAW) 
1-3-13) جوشکاری قوسی پلاسما
1-3-14) لحیم‌‌کاری سخت
 1-4) عیوب جوش
1-4-1) ترک‌‌ها
1-4-2) عدم نفوذ در ریشه
1-4-3) تقعر در ریشه
1-4-4) عدم ذوب
1-4-5) گودافتادگی کناره جوش
1-4-6) جوش‌‌هایی که کاملاً پر نشده‌‌اند
1-4-7) انقباض یا کشیدگی در شیار
1-4-8) حفره‌‌های گازی یا تخلخل
1-4-9) آخال
1-4-10) سوختگی داخلی
1-4-11) چاله انتهایی
1-4-12) لکه قوس یا فلاش سرگردان
1-4-13) پاشش یا ترشح
 1-5) آهنگری
1-5-1) عیوب قطعات آهنگری شده و یا نورد شده
 1-6) نوردکاری
1-7) واژه‌‌ها
1-7-1) بازرسی
1-7-2) راهنماها و عملیات توصیه شده
1-7-3) دستورالعمل
1-7-4) فن
1-7-5) آزمایش
 
فصل دوم: واژگان، اصول فیزیکی و آزمایش فراصوتی مواد 
 2-1) مقدمه
 2-2) ویژگی‌‌های انتشار امواج
 2-2-1) فرکانس
 2-2-2) دامنه
 2-2-3) طول موج
 2-2-4) سرعت
 2-2-5) امپدانس صوتی
 2-2-6) فشار صوتی
 2-2-7) انرژی صوتی
 2-2-8) شدت صوتی
 2-3) انواع امواج فراصوتی و کاربرد آنها
 2-3-1) امواج طولی یا فشاری
 2-3-2) امواج عرضی یا برشی
 2-3-3) امواج سطحی
 2-3-4) امواج بشقابی
 2-4) رفتار امواج فراصوتی
 2-4-1) بازتابش و عبور امواج در یک برخورد عمودی
 2-4-2) بازتابش و عبور در برخورد مایل
 2-5) انتقال انرژی از محیطی به محیط دیگر
 2-5-1) تولید امواج فراصوتی
 2-5-2) اتلاف انرژی در محیط‌‌های مختلف
 2-6) اثر پیزوالکتریک و تغییرشکل مغناطیسی در کریستال
 2-6-1) اثر پیزوالکتریک
 2-6-2) اثر تغییرشکل مغناطیسی و ترانسدیوسرها
 2-7) مشخصات دسته موج فراصوتی
 2-7-1) دسته موج فراصوتی
 2-7-2) واگرائی میدان یا گسترش دسته موج
 2-7-3) تأثیر سرعت صوت و اندازه ترانسدیوسر
 2-8) میرائی صوت
 2-8-1) علت و معلول
 2-8-2) اصول اندازه‌‌گیری میرائی
 
فصل سوم: فنون آزمایش و محدودیت‌‌های آنها 
 3-1) اساس روش‌‌های آزمایش فراصوتی
3-1-1) روش عبوری
3-1-2) روش پالس اکو
3-1-3) روش تشدید
3-1-4) روش‌‌های خودکار و نیمه‌‌خودکار
3-2) حسگرها
3-2-1) حسگرهای برخورد عمودی
3-2-2) حسگرهای برخورد زاویه‌‌ای
3-2-3) حسگرهای ویژه
 3-3) فن‌‌آوری‌‌ها
3-3-1) فنون پرتاب دریافت
3-3-2) تکنیک پراب همگرا شده
3-3-3) فنون پراب‌‌های دوقلو
3-3-4) فنون سنسور موج سطحی
3-3-5) فنون آزمایش غوطه‌‌وری
3-4) محدودیت‌‌های کاربرد روش آزمایش التراسونیک
 
فصل چهارم: تجهیزات و لوازم آزمایش فراصوتی 
4-1) ساختار و نحوه عملکرد تجهیزات فراصوتی
4-1-1) عملکرد اجزاء الکترونیکی یک دستگاه فراصوتی
4-1-2) انواع دستگاه‌‌ها
 4-2) خصوصیات دستگاه‌‌ها و کنترل سیستم‌‌ها
4-2-1) خصوصیات تقویت‌‌کننده‌‌های افقی و عمودی
4-2-2) ارتباط بین قدرت تفکیک و فرکانس، توان ارسالی و میرائی
4-2-3) خطی بودن
4-2-4) اشباع
 4-3) نمایش سیگنال
4-3-1) اندازه دامنه اکو و کنترل آن
4-3-2) نمایش A-Scan 
4-3-3) نمایشB-Scan
4-3-4) نمایشC-Scan
 4-3-5) رابطه بین سیگنال‌‌های دیجیتال و آنالوگ
4-4) ابزارهای ثبت
4-4-1) مانیتور خودکار
4-4-2) واکنش‌‌گری کامپیوتر
4-4-3) ثبات‌‌ها، چاپگرها و علامت‌‌زنهای رنگی
 
فصل پنجم: واسنجی سیستم آزمایش 
 5-1) هدف از واسنجی
 5-2) بلوک‌‌های استاندارد آزمایش
 5-2-1) بلوک‌‌های مرجع و واسنجی
 5-2-2) بلوک واسنجی IIW 
 5-2-3) بلوک واسنجیV2
 5-2-4) بلوک مرجع ASME 
 5-2-5) بلوک‌‌های دامنه - سطح
 5-2-6) بلوک‌‌های دامنه- فاصله
 5-2-7) بلوک‌‌های ASTM 
 5-3) مشخصات دستگاه
 5-3-1) خطی بودن محور افقی
 5-3-2) خطی بودن ارتفاع صفحه
 5-3-3) کنترل خطی بودن دامنه
 5-3-4) قدرت تفکیک
5-3-5) بیشینه قدرت نفوذ
5-3-6) تعیین طول پالس
5-4) واسنجی با پراب‌‌های نرمال
5-4-1) واسنجی مبنای زمانی
 5-5) واسنجی با پراب‌‌های زاویه‌‌ای
5-5-1) واسنجی محدوده
5-5-2) تعیین شاخص پراب
5-5-3) تعیین و کنترل زاویه پراب
5-6) واسنجی برای قطعاتی که انحنا دارند
5-6-1) حساسیت
5-6-2) اصلاح طول مسیر دسته پرتو و فاصله خیزش
5-7) رسم منحنی DAC با استفاده از بلوک‌‌های مرجع
5-8) دیاگرام DGS (اندازه – بهره - فاصله)
5-9) محیط کوپلینگ
 
فصل ششم: کاربرد‌‌های ویژه 
6-1) روش‌‌های آزمایش
 6-1-1) قطعات مورد آزمایش ریختگی
 6-1-2) قطعات جوشکاری شده
 6-1-3) تجهیزات و سیستم‌‌ها
 6-1-4) مواد آستنیتی
 6-1-5) قطعات آهنگری شده
 6-1-6) مواد غیرفلزی
 
فصل هفتم: کدها، استانداردها، مشخصه‌‌ها و رویه‌‌ها 
 7-1) کدها، استانداردها، مشخصه‌‌ها و رویه‌‌ها
 7-1-1) سازمان‌‌های هم‌‌خوان‌‌کننده استانداردها
 7-1-2) انواع استانداردها
 7-1-3) کدهای ASME مربوط به بویلر و مخازن تحت فشار
 7-1-4) مقایسه استانداردهای آزمایش فراصوتی
 7-2) رویه‌‌های آزمایش
 7-2-1) انتخاب تجهیز
 7-2-2) موقعیت و جهت روبش
 7-2-3) واسنجی
 7-3) بعضی استانداردهای آزمایش فراصوتی
 
فصل هشتم: ثبت و ارزیابی نتایج آزمایش 
 8-1) اهمیت و لزوم ارزیابی صحیح نتایج
 8-2) قابلیت ثبت عیوب
 8-3) اطلاعاتی که باید ثبت گردد
 8-4) مشخصات عیوب
 8-4-1) محل عیب
 8-4-2) تعیین اندازه عیب
 8-5) تعیین طبیعت عیوب
 8-5-1) حفره ایزوله
 8-5-2) تخلخل
 8-5-3) آخال سرباره‌‌ای
 8-5-4) عیوب صفحه‌‌ای
 8-5-5) عیوب متفرقه
 8-6) ارزیابی عدم پیوستگی‌‌های طبق ویژگی‌‌ها، استانداردها و کدها
 
فصل نهم: معرفی فنون نوین آزمایش‌‌های غیرمخرب 
 9-1) مقدمه
 9-2) روش‌‌های نارایج آزمایش‌‌های غیرمخرب
 9-2-1) روش نشت میدان مغناطیسی MFL 
 9-2-2) اصول کار
 9-3) امواج هدایت‌‌شده فراصوتی
 9-3-1) مقدمه
 9-3-2) توانایی‌‌های روش
 9-4) روش (EMAT) Electromagnetic Acoustic Transduction 
 9-4-1) مقدمه
 9-4-2) اصول فیزیکی
 9-4-3) شکل پراب
 9-4-4) کاربرد روش EMAT 
 9-5) روش Time- of - Flight Diffraction 
 9-5-1) تاریخچه TOFD 
 9-5-2) پراش موج
 9-5-3) اساس تئوری TOFD 
 9-5-4) مزایا و محدودیت‌‌های روش TOFD
 9-5-5) محدودیت‌‌های TOFD 
 9-6) ترانسدیوسرهای آرایه فازی
 9-6-1) تاریخچه ترانسدیوسرهای آرایه فازی
 9-6-2) قانون محاسبه تأخیر
 9-6-3) انواع روبش
 9-6-4) الگوهای انواع روبش دسته موج
 9-6-5) انواع ترانسدیوسرهای آرایه‌‌ای
 9-7) روش حافظه مغناطیسی مواد
 9-7-1) مقدمه
 9-7-2) اساس روش MMM 
 9-7-3) اثر مگنتو الاستیک
 9-7-4) تعریف مناطق تمرکز تنش
 9-7-5) کاربردهای روش MMM 
 9-7-6) مزایای MMM 
 9-7-7) محدودیت‌‌های روش
 
فصل دهم: مروری بر سوال‌‌های آزمایش فراصوتی طبق راهنمای آموزشی ASNT 
فصل 1 کتاب
فصل 1 جزوه ASNT 
فصل 2 جزوه ASNT 
فصل 3 جزوهASNT
فصل 4 جزوهASNT
فصل 5 جزوهASNT
فصل 6 جزوه ASNT 
سوال‌‌های مروری در خصوص دستورالعمل فراصوتی برای بازرسی جوش
مشخصات بعضی از پراب‌‌های مورد استفاده در آزمایش فراصوتی
پاسخنامه سوالات
 
مراجع