بهره‌وری منابع انسانی

مقدمه 
موفقیت و شكوفایی سازمانهای مختلف در دنیای پر رقابت در گرو طراحی و بكارگیری ساز و كارهایی است كه از مجموعه توانمندیهای داخلی سازمان استفاده نماید بهره‌وری از جمله ساز و كارها و مؤلفه‌هایی است كه زمان‌بردار و كهنه شونده نیست بلكه دائماً بایستی مورد توجه و نظر سازمان باشد و این بخاطر آن است كه در بهره‌وری مزیت رقابتی حاصل می‌شود بهره‌وری مواد اولیه، تجهیزات، نظام‌های مختلف سازمان حد مشخصی داشته و قابلیت ظرفیت‌سازی آن معین بوده و در حد و اندازه خود بایستی مورد توجه قرار گیرد ولی آنچه در سازمان خمیرمایه بهره‌وری است انسانهای فرهیخته و دانش‌آفرین است كه با درایت توان تبدیل فكر به محصول، كالا و خدمات دارند را زیرا اساس بهره‌وری در سازمان بهره‌وری در فكر و اندیشه است یعنی زمانی كه انسانهای سازمان در تفكر بهره‌ور شدند به راحتی می‌توانند مجموعه امكانات مادی و انسانی سازمان را بخوبی تركیب و تولید ثروت نمایند. بهره‌وری منابع انسانی تصادفی حاصل نمی‌شود بلكه لازم است بسترهای آن فراهم و چرخه مدیریت بهره‌وری در سازمان طراحی و پیاده‌سازی و پیش‌نیازهای ساختاری و سازمانی آن نیز فراهم و دائماً مورد توجه همه سازمان باشد در این بین آنچه نقش محوری در بهره‌وری دارد بالنده نمودن كاركنان است كه بتوانند ظرفیت‌های جدید ایجاد نمایند در فرایند بهره‌وری بایستی وضعیت موجود را بخوبی مشخص نمود، گلوگاه‌های مؤثر بر بهره‌وری را شناخت، وضعیت مطلوب را طراحی نمود و نظام و ساز و كارهای بهبود دائمی بهره‌وری را ایجاد و بكار بست در این صورت فرهنگ بهره‌وری ایجاد و سازمان به اهداف خود خواهد رسید. كتاب حاضر با تأكید بر بهره‌وری منابع انسانی بصورت مختصر تهیه شده كه عمدتاً حاصل تجارب‌نگارنده در تعامل با سازمانها است و برای دست‌اندركاران و كاركنان سازمانی قابل استفاده است. 
مباحث مطرح شده در كتاب شامل 9 فصل به شرح زیر است:
فصل اول: به راه كارهای عملی استقرار چرخه مدیریت بهبود بهره‌وری در سازمانهای تولیدی پرداخته است.
 فصل دوم: نقش توسعه منابع انسانی در ارتقای بهره‌وری منابع انسانی سازمان مورد بحث قرار گرفته است.
فصل سوم: به نقش سرمایة انسانی در بهره‌وری سازمان اشاره گردیده است.
فصل چهارم: نقش توسعه منابع انسانی در كارآیی و اثربخشی (بهره‌وری) فرایندهای سازمانی بیان گردیده است.
فصل پنجم: نقش چرخش شغلی در بهره‌وری منابع انسانی عنوان گردیده است.
فصل ششم: سبك مدیریت بر مبنای كرامت انسانی و بهره‌وری تبیین شده است.
فصل هفتم: بنیادهای مشاركت در نظام مدیریت و تصمیم‌گیری و نقش آن در بهره‌وری ارائه شده است.
فصل هشتم: نقش وجدان كار در بهره‌وری سازمانهای تولیدی و صنعتی گفته شده است.
فصل نهم: شاخص‌های بهره‌وری منابع انسانی تدوین و ارائه شده است.
در پایان از كلیه كسانی كه نگارنده را در تهیه و تدوین كتاب یاری نمودند تشكرو قدردانی می‌شود، از مدیریت محترم انتشارات اركان جناب آقای مهندس محمد ترابیان و سركار خانم نسرین مختاری مدیریت داخلی انتشارات اركان كه در هماهنگی امور اداری و طراحی جلد یاری نمودند و همچنین در امر تایپ، صفحه‌آرایی و ترسیم اشكال  از خانم فاطمه چلمقانی تشكر می‌گردد.
امید است صاحب‌نظران و علاقمندان تجارب خود را در اختیار نگارنده قرار داده تا در چاپ‌های بعدی شاهد غنی‌تر و پربارتر شدن كتاب باشیم.
ایرج سلطانی
اردیبهشت 1384

فصل ‌اول: راهكارهای ‌عملی ‌استقرار چرخه‌ مدیریت و بهبود بهره‌وری
چكیده
مفهوم و فرآیند چرخه مدیریت بهبود بهره‌وری
ساز و كارهای عملی (تجربه شده) استقرار چرخه مدیریت بهبود بهره‌وری
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مأخذ
 
فصل دوم: نقش توسعة منابع انسانی در ارتقای بهره‌وری منابع انسانی سازمانها
چكیده
مقدمه
مفهوم و فرایند توسعة منابع انسانی
فرایند شكل‌گیری بهره‌وری
نقش توسعة منابع انسانی در ارتقای بهره‌وری
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مأخذ
 
فصل سوم:  نقش سرمایه‌ انسانی در بهره‌وری سازمان
چكیده
مفهوم بهره‌وری در اندیشه سرمایه‌های انسانی
نقش انسجام در بهره‌وری سازمانی
نقش انطباق كاركنان با مشاغل در بهره‌وری
وحشت فكری
نقش‌ها و مشاغل محوری در بهره‌وری
مهمترین چالش بهره‌وری كدام است؟
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مأخذ
 
فصل چهارم:  نقش توسعه منابع انسانی در كارآیی و …
چكیده
فرایند توسعه منابع انسانی
ابعاد توسعه منابع انسانی
مفهوم و شاخص‌های اثربخشی و كارآیی
نقش توسعه منابع انسانی در كارآیی و اثربخشی (بهره‌وری) فرایندها
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مأخذ
 
فصل پنجم: نقش چرخش شغلی در بهره‌وری منابع انسانی و …
چكیده
مفهوم عملیاتی چرخش شغلی
نقش دیدگاه‌های فكری چرخش شغلی در بهره وری منابع انسانی
نقش چرخش شغلی در بهره‌وری منابع انسانی
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مأخذ
 
فصل ششم:  سبك مدیریت بر مبنای كرامت انسانی و بهره‌وری
چكیده
مفهوم كرامت انسانی
اصول مدیریت بر منبای كرامت انسانی (راه‌های عملی توجه به كرامت انسانی در مدیریت سازمان)
ویژگی و ابعاد آموزش در مدیریت بر مبنای كرامت انسانی
نتایج حاصل از مدیریت بر مبنای كرامت انسانی در سازمان
منابع و مآخذ
 
فصل هفتم: بنیادهای مشاركت در نظام مدیریت و …
چكیده
مفهوم مشاركت
بنیادهای مشاركت در شركت فولاد مباركه
دستاوردهای كیفی نظام‌های مشاركتی
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مأخذ
 
فصل هشتم: نقش وجدان كار در بهره‌وری سازمانهای تولیدی و صنعتی
چكیده
مفهوم كار
مفهوم وجدان كار
آزمون اندازه‌گیری وجدان كار مدیران و كاركنان
سؤالات آزمون
راههای عملی تقویت وجدان كار در سازمانها
منابع و مأخذ
 
فصل نهم: شاخصهای بهره‌وری نیروی انسانی
چكیده
آثار مؤلف